Wybór między jednoosobową działalnością gospodarczą a spółką z ograniczoną odpowiedzialnością zależy od kilku czynników, takich jak rozmiar działalności, cele biznesowe, obciążenia podatkowe i odpowiedzialność prawna. Oto kluczowe różnice między tymi formami:
Odpowiedzialność prawna
- Jednoosobowa działalność gospodarcza (JDG): Przedsiębiorca odpowiada za zobowiązania firmy całym swoim majątkiem osobistym. To oznacza, że w przypadku długów firmy, mogą być one egzekwowane z jego prywatnych środków.
- Spółka: W przypadku spółek, np. spółki z o.o., odpowiedzialność właścicieli (wspólników) jest ograniczona do wysokości wniesionych wkładów. W spółkach akcyjnych również właściciele odpowiadają tylko do wysokości swoich akcji.
Koszty i formalności
- JDG: Rejestracja jednoosobowej działalności gospodarczej jest prostsza, szybsza i darmowa. Wymaga jedynie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).
- Spółka: Proces założenia spółki, np. spółki z o.o., jest bardziej skomplikowany. Wymaga sporządzenia umowy spółki (np. w formie aktu notarialnego), rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS), a także prowadzenia pełnej księgowości, co wiąże się z wyższymi kosztami.
Podatki
- JDG: Możliwość wyboru różnych form opodatkowania (zasady ogólne, podatek liniowy, ryczałt), co daje elastyczność w zarządzaniu podatkami. W przypadku podatku liniowego stawka wynosi 19%, przy zasadach ogólnych stosuje się skalę podatkową (12% i 32%), natomiast przy ryczałcie jest to 8,5%.
- Spółka: Spółka z o.o. podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT), który w 2024 roku wynosi 19% lub 9% (dla małych firm). Wypłata zysków dla wspólników (dywidendy) podlega dodatkowo opodatkowaniu PIT, co powoduje podwójne opodatkowanie. Oczywiście wspólnikiem może być prezes, który wykonuje czynności w warsztacie i pobiera za to wynagrodzenie na zasadach ogólnych (brak dywidendy).
Księgowość
- JDG: Można prowadzić uproszczoną księgowość, np. w formie książki przychodów i rozchodów czy ryczałtu.
- Spółka: Spółki zobowiązane są do prowadzenia pełnej księgowości, co wiąże się z wyższymi kosztami administracyjnymi.
Elastyczność w zarządzaniu
- JDG: Właściciel jednoosobowej działalności gospodarczej samodzielnie zarządza firmą i podejmuje wszystkie decyzje, co może być zarówno zaletą, jak i wadą w zależności od sytuacji.
- Spółka: W spółkach zazwyczaj zarząd i prokurent prowadzi sprawy spółki.
Możliwość pozyskiwania inwestycji
- JDG: Trudniej jest pozyskać inwestycje zewnętrzne, ponieważ przedsiębiorca odpowiada za firmę osobiście. Jednoosobowa działalność nie jest tak atrakcyjna dla inwestorów.
- Spółka: Spółki, zwłaszcza te z ograniczoną odpowiedzialnością, są bardziej atrakcyjne dla inwestorów, ponieważ ich odpowiedzialność jest ograniczona, a struktura firmy jest bardziej elastyczna w zakresie wprowadzania nowych wspólników czy inwestorów.
Spłata długów
- JDG: W przypadku bankructwa lub niewypłacalności przedsiębiorca odpowiada za zobowiązania firmy całym swoim majątkiem.
- Spółka: Spółka z o.o. odpowiada za długi całym swoim majątkiem. Do wysokości wniesionych wkładów właściciele (wspólnicy) ponoszą odpowiedzialność. Zarząd ponosi odpowiedzialność za długi spółki w przypadku braku wypłacalności jej.
Podsumowanie:
- Jednoosobowa działalność gospodarcza to dobre rozwiązanie, gdy prowadzisz mały biznes, chcesz mieć pełną kontrolę nad firmą i unikasz skomplikowanej księgowości. Jest tańsza i prostsza w obsłudze, ale wiąże się z większym ryzykiem osobistej odpowiedzialności.
- Spółka to lepsza opcja, gdy chcesz ograniczyć swoją odpowiedzialność, rozważać pozyskiwanie inwestycji lub planujesz większy rozwój działalności. Spółka wiąże się jednak z wyższymi kosztami i większymi wymaganiami formalnymi.
Jeżeli nie prowadziłeś nigdy firmy najlepiej zacznij od Jednoosobowej działalności gospodarczej, która pozwoli Ci w łatwy sposób wejść w świat prowadzenia własnej firmy. W przyszłości jak Twoja firma się rozrośnie będzie można JDG przekształcić w spółkę z o.o.
Partnerem cyklu poświęconemu księgowości jest: